Ко-менаџирање: Перспектива на едукаторите

Перцепции на засегнатите страни: Наставниците во ко-менаџирачката структура

Во последните неколку години, училиштата на Западен Балкан сè повеќе воведуваат механизми за вклучување на учениците во процесите на одлучување преку ко-менаџирачки тела. Оваа програма, која се спроведува во Србија, Северна Македонија, Црна Гора, Босна и Херцеговина и Косово, им овозможи на наставниците да добијат вредна повратна информација од перспективата на учениците, при тоа трансформирајќи ја наставната пракса. Ги собравме ставовите на наставниците кои учествуваат во оваа програма, а нивните сведоштва ја отсликуваат силата на овој заеднички напор.

Промена во односите меѓу наставниците и учениците

Поголемиот дел од наставниците истакнаа дека нивната работа значително се променила откако се приклучиле кон ко-менаџирачкото тело. Наставник од Босна и Херцеговина изјави:

„Станав почувствителен на потребата учениците да се вклучуваат уште на почеток и да им се даде можност да учествуваат. Тоа гради посилни односи и доверба меѓу нас.“

Наставник од Црна Гора додаде:

„Преку разговорите со учениците, добив многу повеќе информации за нивните потреби како желбата за знаење, постигнувања, дисциплина, почитување на правилата и мотивацијата.“

Влијанието на ученичката вклученост

Наставниците често забележуваат зголемено чувство на одговорност кај учениците. Наставник од Будва истакна:

„Учениците се повеќе ангажирани и мотивирани да изградат позитивна училишна клима, бидејќи директно учествуваат во донесувањето на одлуките кои влијаат на нивното секојдневие.“

Слично на тоа, наставник од Северна Македонија сподели:

„Сега е полесно да се забележат проблемите што ги имаат учениците. Полесно ги споделуваат своите мислења, идеи и барања, а некои од проблемите ги решаваме заедно.“

Процес кој сè уште трае

Иако наставниците ги ценат придобивките од проектот, повеќето сметаат дека потребно е постепено вградување во системот. Наставник од Србија истакна:

„Мојата перспектива за мојата улога не се менува многу, затоа што верувам дека сум подеднакво важен како и секој ученик, но верувам дека моето учество во проектот може позитивно да влијае на училишната заедница.“

Наставник од Црна Гора додаде:

„Бидејќи оваа организација е релативно нова, сè уште не сум видел видливи придобивки од нејзиното воспоставување. Сметам дека е потребно повеќе време за да почне целосно да функционира.“

Зајакнување на училишните заедници

Наставниците забележале дека ко-менаџирачкото тело ја подобрило комуникацијата меѓу родителите, наставниците и учениците. Наставник од Косово изјави:

„Родителите сега се информирани, наставниците чувствуваат поддршка, а учениците знаат дека имаат возрасни кои ги слушаат.“

Наставник од Северна Македонија истакна:

„Ова тело ги зајакна односите преку интеракција и размена на идеи.“

Иднината на ко-менаџирачките тела

Иако проектот започна со големи ветувања, наставниците имаат и конкретни предлози за подобрување. Наставник од Босна и Херцеговина предупреди:

„Треба да се погрижиме и потивките гласови да се слушнат на состаноците.“

Колешка од Црна Гора предложи:

„Создавањето врски со организации надвор од училиштето може дополнително да ја подобри соработката и да им помогне на учениците да добијат поширока перспектива.“

Ко-менаџирачките тела радикално го трансформираат начинот на управување во образованието, надминувајќи ги традиционалните хиерархиски структури и создавајќи поинклузивен и партиципативен стил на донесување одлуки.

Давајќи им на учениците активна улога во обликувањето на нивната училишна средина, проектот развива чувство на одговорност, самодоверба и овластување кај младите. Училиштата веќе не се само места за пренос на знаење – тие стануваат простори за соработка, каде учениците, наставниците и администраторите заедно создаваат позитивни промени.

Наставниците низ регионот го препознаваат огромниот потенцијал на проектот бидејќи тој ја зголемува ученичката ангажираност и гради култура на комуникација и доверба во училиштата. Активното учество на наставниците, во комбинација со ентузијазмот на учениците, придонесува за растечката успешност на иницијативата. Наставник од Србија изјави:

„Не би променил ништо во проектот. Задоволен сум од тоа како функционира.“

Овие сведоштва ја покажуваат практичната вредност и долгорочната одржливост на програмата.

Покрај примената во рамките на едно училиште, ко-менаџирачкото тело претставува модел на образовна реформа на пошироко ниво кој докажува дека кога учениците добиваат простор да бидат слушнати, тие стануваат поангажирани и во сопственото учење и во животот на заедницата.

Поттикнувајќи демократски вредности уште од најмлада возраст, проектот не само што го подобрува квалитетот на образованието, туку и оформува идни граѓани подготвени за активно учество во инклузивни и демократски општества. Како што проектот продолжува да се развива, тој има потенцијал да го трансформира образовниот простор и да постави нови стандарди за заедничко управување и училишна демократија.

Проектот „Ко-менаџирани средни училишта“ се спроведува од Здружението LEAD (МКД) во партнерство со Genesis Project (BiH), Kosovar Youth Council (KS), Youth Network of Montenegro (MNE) и Connecting (SRB). Проектот е финансиран од Европската Унија преку програмата Erasmus+.