Придобивки од ко-менаџирање

Ко-менаџирање во училиштата: Моќта на заедничкото одлучување

Дали некогаш сте се запрашале зошто дел од учениците се чувствуваат отсечени од својата училишна заедница? Или зошто традиционалното управување со училиштата често не успева да ги адресира реалните потреби на учениците? Одговорот лежи во нашиот пристап кон донесување одлуки во образованието.

Ајде да погледнеме како овој иновативен пристап ја трансформира образовната пракса и го ослободува потенцијалот на следната генерација активни граѓани.

Преиспитување на училишната демократија: Што е ко-менаџирање?

Дали некогаш сте размислиле за придобивките кога учениците би имале (еднаков) збор во водењето на своите училишта? Тоа е суштината на образовното ко-менаџирање – концепт кој го менува образовниот пејзаж низ цела Европа.

Што навистина значи ко-менаџирање?

Советот на Европа го дефинира совршено:

„Ко-менаџирањето е жив пример на партиципативна демократија. Тоа е простор за заедничка рефлексија и ко-продукција, каде што се спојуваат гласовите на младите Европејци и јавните власти одговорни за младинските прашања, што води до споделување и евалуација на искуства.“

Оваа дефиниција ја опишува суштината на ко-менаџирањето. Замислете тркалезна маса каде сите учесници имаат еднаков глас: учениците, наставниците и администраторите имаат иста тежина во одлучувањето. Овој концепт не е само тренд, туку прагматичен пристап кон зајакнување на демократскиот карактер на училиштата кој ги прави поангажирачки за сите.

Описот на Советот на Европа за ко-менаџирањето како „жив пример на партиципативна демократија“ навистина е соодветен. Сепак, важно е да се разгледа како овој концепт се применува во контекстот на секојдневниот училишен живот.

Трите столба на ко-менаџирањето

1. Секој има вистински глас

Замислете училиште во кое:

• Мислењето на учениците има иста тежина како и на наставниците
• Одлуките се носат колективно, а не наметнати одозгора
• Секој став се цени еднакво

2. Вистинска соработка, а не само консултација

Ова подразбира:

• Создавање простори за заеднички „брејнсторминг“ меѓу учениците и кадарот
• Градење мостови меѓу различните членови на училишната заедница
• Претворање на „ние против нив“ во „ние заедно“

3. Заедничка одговорност

Успехот зависи од:

• Взаемна почит меѓу сите учесници
• Учење едни од други преку искуства
• Секој презема одговорност за одлуките

Бројките кои загрижуваат

Да погледнеме неколку алармантни статистики за Западен Балкан:

• Само 10.4% од учениците во Србија покажуваат интерес за ученички парламенти
• 50% од учениците воопшто не знаат што работи нивното ученичко тело
• Во 24% од случаите, наставници се мешаат во демократските избори за класен претседател
• Можеби најзагрижувачки: 87% од младите претпочитаат „лидер со цврста рака“

Јазот со реалноста

Иако повеќето училишта формално имаат ученички совети, во пракса:

• Претставниците често не се поканувети на важни состаноци
• Ако се поканети – тоа е само формалност
• Често немаат начин ефикасно да комуницираат со училишната управата

Што значи ова за образованието?

Ова укажува на поголем проблем: учиме демократија во теорија, но не ја практикуваме во училиштата. Добрата вест е што имаме можност да го премостиме јазот помеѓу формалните структури (како ученичките тела) и вистинското овластување на учениците. Ова би помогнало учениците целосно да го разберат и ценат демократското учество.

Решението не е само да постои ученичко тело – туку да се промени начинот на кој училиштата пристапуваат кон ученичкото учество. Тука настапува ко-менаџирањето нудејќи нов модел кој им дава на учениците вистинска моќ при процесот на носење одлуки.

Зошто ова е важно за твоето училиште?

Убавината на ко-менаџирањето е во тоа што го менува класичниот модел на работа. Наместо одлуки одозгора надолу, создава заедница каде секој има удел во успехот на училиштето. И ова не е само теорија – училиштата кои го применуваат овој пристап известуваат за:

• Зголемена вклученост на учениците
• Подобра комуникација меѓу наставници и ученици
• Поуспешни решенија на училишни предизвици
• Посилно чувство на заедништво

Ко-менаџирањето се однесува на проверка колку успешно учат учениците и правење промени доколку е потребно (Micheeva & Murugova, 2019). За успешно да се применат овие идеи во училиштата, потребно е да се разгледа целата слика, вклучувајќи ги теоретските потреби за ко-менаџирање и начинот на негово практично спроведување. Во сржта на образовното ко-менаџирање стои внимателно осмислен систем кој ги балансира различните елементи – од разбирање на идеите до нивна практична примена. Овој систем може да се анализира преку три главни точки: неговите идеи, начинот на функционирање и улогите на сите вклучени страни.

Ко-менаџирањето не е само прашање на учење – тоа е систем што комбинира идеи, практики и јасно дефинирани улоги. Најважно е што им дава на учениците можност да ја искусат демократијата од прва рака.

Заклучок

Ко-менаџирањето е фантастичен систем! Наместо да ја одзема власта, тој ја споделува одговорноста, што го прави процесот многу подинамичен и интересен. Кога учениците учествуваат во одлучувањето, тие имаат можност да ја живеат и искусат демократијата од прва рака Ако ги разбираме основните идеи на ко-менаџирањето, можеме да согледаме како да го примениме и какви позитивни ефекти може да има врз училиштата. Управувањето со училиштата не е само посветување на работата на наставниците – туку грижа за чувствата, ставовите и искуствата на учениците.

Проектот „Ко-менаџирани средни училишта“ се спроведува од Здружението LEAD (МКД) во партнерство со Genesis Project (BiH), Kosovar Youth Council (KS), Youth Network of Montenegro (MNE) и Connecting (SRB). Проектот е финансиран од Европската Унија преку програмата Erasmus+.